Home
Bureau voor advies en onderzoek op het gebied van financiën bij gemeenten, provincies en waterschappen.
Het blijven uitdagende tijden op het gebied van de overheidsfinanciën. De middelen zijn altijd schaars en de verwachtingen van burgers hoog. Een goede verdeling van de schaarse middelen is essentieel voor het behoud van draagvlak tussen overheden.
De overheveling van taken van het Rijk naar de mede-overheden gaat gepaard met een nieuwe, vaak lastige, verdeling van bestaande geldstromen. Dit vraagt om heldere en breed gedragen verdeelmodellen voor de geldstromen, die de mede-overheden in staat stellen een verantwoord beleid te voeren. De herijking van het gemeentefonds heeft nog niet geleid tot een model dat breed geaccepteerd en voldoende toekomstbestendig is.
De vooruitzichten voor een verbetering in de financiële positie van gemeenten, bij het zoeken naar een nieuw kabinet blijven onzeker. Om een structureel gezonde financiële basis te bereiken blijft het nodig om invloed uit te oefenen op de betrokken partijen. Een stevige basis is nodig om de gemeentelijke taken op de maatschappelijke uitdagingen, die op ons af komen, te kunnen vervullen. Ik blijf mijn kennis en ervaring graag inzetten om gemeenten hierin te ondersteunen.
De recent toegestane mogelijkheid om de gemeentelijke reserves voor een deel in te zetten als dekkingsmiddel sluit aan bij vergelijkbare trajecten, waar ik aan gewerkt heb. Een uitdaging voor beide partijen?
De vooruitzichten voor een verbetering in de financiële positie van gemeenten, bij het zoeken naar een nieuw kabinet blijven onzeker. Om een structureel gezonde financiële basis te bereiken blijft het nodig om invloed uit te oefenen op de betrokken partijen. Een stevige basis is nodig om de gemeentelijke taken op de maatschappelijke uitdagingen, die op ons af komen, te kunnen vervullen. Ik blijf mijn kennis en ervaring graag inzetten om gemeenten hierin te ondersteunen.
De recent toegestane mogelijkheid om de gemeentelijke reserves voor een deel in te zetten als dekkingsmiddel sluit aan bij vergelijkbare trajecten, waar ik aan gewerkt heb. Een uitdaging voor beide partijen?
Ferry Knaack AdviesVV (Verdeel Verstandig) is specialist in advies en onderzoek op het gebied van:
- de verdeling van middelen tussen het Rijk en mede-overheden, zoals het Gemeentefonds, Provinciefonds en de verdeelmodellen Sociaal Domein
- financiële aspecten van gemeentelijke herindeling en grenscorrecties
- verrekeningen tussen overheden, bij gemeentelijke herindelingen, splitsen van gemeenten, grenscorrecties en gemeentelijke samenwerkingsvormen.
Publicaties en onderzoeken gemeentefonds en herindeling
Grote gemeenten met veel kernen verdienen een financiële impuls.
De gemeentelijke herindelingen van de laatste 20 jaar hebben geresulteerd in een toenemend aantal gemeenten met erg veel kernen. In 1998 was Borger-Odoorn met 35 kernen koploper. In 2011 ontstond de gemeente Súdwest-Fryslân met toen 52 kernen. De nu bij de Tweede Kamer in behandeling zijnde 12 herindelingen voor 2019 leiden tot 8 nieuwe gemeenten met meer dan 20 kernen.
Op veel plaatsen is de waarde van de sterke sociale structuur in kleine kernen benadrukt als belangrijk en na de herindeling te behouden element. Voor de (nieuwe) gemeenten met veel kernen vraagt dit om specifiek beleid met een stevige personele inzet.
Aan de kosten van zo'n robuust kernenbeleid is weinig tot geen aandacht besteed. Ook de vraag of en hoe de kosten van dit beleid een plaats moeten hebben in de op kostenoriëntatie gebaseerde verdeling van het gemeentefonds, is niet eerder gesteld.
Na onderzoek kom ik tot de conclusie dat een financiële impuls voor gemeenten met veel kernen op zijn plaats is.
Rapport onderzoek Vast Bedrag Gemeentefonds openbaar.
De minister van Binnenlandse Zaken heeft een onderzoek van APe naar het vaste bedrag bij herindeling openbaar gemaakt. Het onderzoek levert geen nieuwe inzichten over de werkelijke betekenis van deze maatstaf bij herindeling. Het grootste probleem blijft het gevoel bij bestuurders, dat het niet klopt, dat bij herindeling van n gemeenten het vaste bedrag met n-1 afneemt. Zoals ik in het onderstaande onderzoek en artikel in Mejudice heb aangetoond, is er uit kostenoogpunt geen reden voor dit standpunt. De minister kondigt verder onderzoek aan, met name over de rol van samenwerkingsverbanden in relatie tot het vaste bedrag. Dit zal de situatie rond de herindeling niet echt raken. Om de huidige benadering, die een erg hoog " houden wat je hebt" karakter heeft - bij het Rijk het systeem verdedigen, bij gemeenten vooral de huidige geldstromen proberen zeker te stellen - naar een wat toekomst gerichtere aanpak om te buigen, ben ik een onderzoek gestart. Hierin wordt binnen de huidige kaders van het gemeentefonds een lijn ontwikkeld om grotere herindelingen te kunnen ondersteunen/stimuleren. Er wordt hierbij ook een relatie gelegd met de bestuurlijke aspecten die bij grotere herindelingen aan de orde komen.
Grote gemeenten met veel kernen verdienen een financiële impuls.
De gemeentelijke herindelingen van de laatste 20 jaar hebben geresulteerd in een toenemend aantal gemeenten met erg veel kernen. In 1998 was Borger-Odoorn met 35 kernen koploper. In 2011 ontstond de gemeente Súdwest-Fryslân met toen 52 kernen. De nu bij de Tweede Kamer in behandeling zijnde 12 herindelingen voor 2019 leiden tot 8 nieuwe gemeenten met meer dan 20 kernen.
Op veel plaatsen is de waarde van de sterke sociale structuur in kleine kernen benadrukt als belangrijk en na de herindeling te behouden element. Voor de (nieuwe) gemeenten met veel kernen vraagt dit om specifiek beleid met een stevige personele inzet.
Aan de kosten van zo'n robuust kernenbeleid is weinig tot geen aandacht besteed. Ook de vraag of en hoe de kosten van dit beleid een plaats moeten hebben in de op kostenoriëntatie gebaseerde verdeling van het gemeentefonds, is niet eerder gesteld.
Na onderzoek kom ik tot de conclusie dat een financiële impuls voor gemeenten met veel kernen op zijn plaats is.
Rapport onderzoek Vast Bedrag Gemeentefonds openbaar.
De minister van Binnenlandse Zaken heeft een onderzoek van APe naar het vaste bedrag bij herindeling openbaar gemaakt. Het onderzoek levert geen nieuwe inzichten over de werkelijke betekenis van deze maatstaf bij herindeling. Het grootste probleem blijft het gevoel bij bestuurders, dat het niet klopt, dat bij herindeling van n gemeenten het vaste bedrag met n-1 afneemt. Zoals ik in het onderstaande onderzoek en artikel in Mejudice heb aangetoond, is er uit kostenoogpunt geen reden voor dit standpunt. De minister kondigt verder onderzoek aan, met name over de rol van samenwerkingsverbanden in relatie tot het vaste bedrag. Dit zal de situatie rond de herindeling niet echt raken. Om de huidige benadering, die een erg hoog " houden wat je hebt" karakter heeft - bij het Rijk het systeem verdedigen, bij gemeenten vooral de huidige geldstromen proberen zeker te stellen - naar een wat toekomst gerichtere aanpak om te buigen, ben ik een onderzoek gestart. Hierin wordt binnen de huidige kaders van het gemeentefonds een lijn ontwikkeld om grotere herindelingen te kunnen ondersteunen/stimuleren. Er wordt hierbij ook een relatie gelegd met de bestuurlijke aspecten die bij grotere herindelingen aan de orde komen.
Koudwatervrees voor lagere Algemene Uitkering bij herindeling.
De discussie rond het verlies van het vaste bedrag in de Algemene Uitkering bij herindeling is gebaseerd op koudwatervrees, zo blijkt uit onderzoek door Ferry Knaack AdviesVV. Analyse van 20 herindelingsscans wijst uit dat het totale verlies aan inkomsten gemiddeld 2% is. Hiervan is 90% het gevolg van het n-1 x verlies van het vaste bedrag. Dit verlies wordt echter meer dan gecompenseerd door lagere bestuurskosten blijkt uit onderzoek bij 38 gemeenten. Een verruiming van de tijdelijke maatstaf herindeling kan een goede stimulans zijn voor intensivering van de herindeling, zoals minister Plasterk voor ogen staat. Het onderzoek dat ik heb uitgevoerd is te vinden via de onderstaande link.
Op basis van dit onderzoek is het volgende artikel verschenen:
Deze website is het laatst bijgewerkt op 24 januari 2024
drs. Ferry Knaack | 06 21 28 61 75
88234 bezoekers (140064 hits) sinds 9-3-2010